Cetus Protocol (CETUS) Nedir?

Detaylı İnceleme

1. Amaç ve Değer Önerisi

Cetus, merkeziyetsiz finans (DeFi) alanındaki parçalanmış likidite sorununu, likidite sağlayıcılarının (LP) fonlarını belirli fiyat aralıklarında yoğunlaştırmasına izin vererek çözer. Bu sayede sermaye verimliliği artar, fiyat kaymaları (slippage) azalır ve ticaret deneyimi iyileşir. Geleneksel DEX’lerden farklı olarak, limit emirler ve dinamik ücret katmanları gibi karmaşık stratejileri destekleyerek hem bireysel hem de kurumsal kullanıcıların ihtiyaçlarına hitap eder.

2. Teknoloji ve Mimari

Cetus, LP’lerin varlıklarını önceden belirlenmiş fiyat bantlarına tahsis ettiği Yoğunlaştırılmış Likidite Piyasa Yapıcıları (CLMM) modelini kullanır. Buna ek olarak:
- Programlanabilirlik: Kullanıcılar, ödülleri otomatik olarak yeniden yatırmak veya likiditeyi dengelemek gibi stratejileri doğrudan blokzincir üzerinde otomatik hale getirebilir.
- İzin Gerektirmeyen Tasarım: Herkes onay almadan havuz oluşturabilir veya likiditeyi teşvik edebilir, böylece açık ve özgür bir ekosistem oluşur.
- Çapraz Zincir Entegrasyonu: Yüksek hız ve düşük maliyetli işlemler için optimize edilmiş Sui ve Aptos blokzincirlerinde doğal olarak çalışır.

3. Tokenomik ve Yönetişim

Protokol, çift token sistemi kullanır:
- CETUS: Ücretler, teşvikler ve güncellemeler hakkında oy kullanmak için kullanılan yönetişim tokenı.
- xCETUS: Protokol gelirinden pay kazandıran staking türevi token.
Mayıs 2025’te yaşanan 223 milyon dolarlık güvenlik açığı sonrası (GoPlus Security), Cetus kullanıcıları tazmin etmek için CETUS arzının %15’ini ayırarak topluluk odaklı bir iyileşme süreci başlattı.

4. Ekosistem ve Ortaklıklar

Cetus, Sui’nin DeFi ekosisteminin temel altyapısı olarak hizmet verir:
- Bileşenlik (Composability): Projelerin takaslar, likidite kasaları ve kaldıraçlı farming gibi özellikleri kolayca entegre etmesi için SDK’lar sunar.
- Ortaklıklar: LayerZero Labs (çapraz zincir), Binance Wallet ve Fewcha Wallet gibi önemli iş birlikleri bulunur.
- Hack Sonrası Güncellemeler: Güveni yeniden tesis etmek için Cetus Pro (veri analitiği) ve Cetus Tide (sıfır kaymalı takaslar) gibi araçlar geliştirilmiştir.

Sonuç

Cetus Protocol, yoğunlaştırılmış likidite mekanizmalarını derin ekosistem entegrasyonlarıyla birleştirerek Sui ve Aptos için güçlü bir likidite omurgası oluşturur. 2025’te yaşanan güvenlik açığına şeffaf tazminat ve artırılmış güvenlik önlemleriyle verdiği yanıt, protokolün dayanıklılığını gösterir. Teknik yenilikler çekiciliğini artırsa da, daha geniş benimsenme DeFi’deki risk ve getiri dengesine kullanıcı güveninin korunmasına bağlıdır. Cetus, artan rekabet ortamında Sui’nin lider DEX’i olarak rolünü sürdürebilecek mi?