Vana (VANA) là gì?

Bởi CMC AI
26 September 2025 01:32PM (UTC+0)

TLDR

Vana (VANA) là một giao thức phi tập trung giúp người dùng sở hữu, kiểm soát và kiếm tiền từ dữ liệu cá nhân thông qua công nghệ blockchain và trí tuệ nhân tạo (AI), tạo nên một nền kinh tế dữ liệu do người dùng làm chủ.

  1. Quyền sở hữu dữ liệu – Cho phép người dùng giữ quyền sở hữu dữ liệu cá nhân và kiếm thu nhập từ việc dữ liệu được sử dụng trong các mô hình AI.

  2. Blockchain tương thích EVM – Được xây dựng trên mạng lưới lớp 1 tương thích EVM, đảm bảo giao dịch dữ liệu an toàn và riêng tư.

  3. Phần thưởng token hóa – Sử dụng $VANA cho quản trị, staking và vận hành hệ sinh thái đa token.

Phân tích chi tiết

1. Mục đích và giá trị cốt lõi

Vana giải quyết vấn đề mất cân bằng khi các tập đoàn lớn thu lợi từ dữ liệu người dùng bằng cách tạo ra một hệ thống cho phép cá nhân kiểm soát dữ liệu của mình. Người dùng có thể đóng góp dữ liệu vào các DataDAO (bộ dữ liệu do cộng đồng sở hữu) hoặc Data Liquidity Pools (DLPs – các nhóm dữ liệu có thể giao dịch), nơi các nhà phát triển và nhà nghiên cứu AI có thể truy cập. Điều này biến dữ liệu từ một tài sản bị khai thác thành một tài sản được đặt cược, giúp người dùng thu lợi từ sự phát triển của AI (Vana Docs).

2. Công nghệ và kiến trúc

Blockchain lớp 1 của Vana tương thích với EVM, tích hợp các công nghệ bảo mật như zero-knowledge proofs để bảo vệ giao dịch dữ liệu. Bản nâng cấp Capella (tháng 7 năm 2025) đã cải thiện hiệu suất và bảo mật, giúp triển khai DLP dễ dàng hơn cho các ứng dụng AI. Mạng lưới hỗ trợ token gốc $VANA và phiên bản ERC-20 được bao bọc (wrapped), cho phép tương tác đa chuỗi.

3. Tokenomics và quản trị

  • Nguồn cung: Giới hạn ở 120 triệu token, trong đó 66,9% dành cho các chương trình khuyến khích cộng đồng và phát triển hệ sinh thái.
  • Tiện ích: Người xác nhận (validators) đặt cược $VANA để bảo vệ mạng lưới, người dùng trả phí giao dịch bằng token này, và $VANA là đồng tiền cơ sở cho các token DataDAO.
  • Quản trị: Chủ sở hữu token có quyền bỏ phiếu cho các nâng cấp giao thức và quản lý quỹ, với kế hoạch chuyển sang quản trị hoàn toàn phi tập trung vào năm 2026.

Kết luận

Vana tái định nghĩa dữ liệu như một loại tài sản do người dùng sở hữu, kết hợp công nghệ blockchain, bảo mật dữ liệu và phần thưởng token hóa để trao quyền cho cá nhân trong nền kinh tế AI. Liệu quyền sở hữu dữ liệu phi tập trung có trở thành tiêu chuẩn trong thế giới do AI chi phối?

CMC AI can make mistakes. Not financial advice.
VANA
VanaVANA
|
$3.92

5.04% (1n)