Bảng thuật ngữ

Không cần sự cho phép (Permissionless)

Moderate

Thường được sử dụng để mô tả các blockchain, một hệ thống được cho là không cần sự cho phép là khi không có thực thể nào có thể quy định ai có thể sử dụng nó và cách sử dụng nó.

Không cần sự cho phép (Permissionless) là gì?

Một hệ thống được cho là không cần sự cho phép khi nó không có cái gọi là "người gác cổng (gatekeeper)". Đối với blockchain, chúng ta có thể nói rằng Bitcoin là không cần sự cho phép vì không thực thể nào có thể cấm bất kỳ ai khác sử dụng Bitcoin hay hạn chế việc sử dụng Bitcoin cho bất kỳ mục đích nào.

Nói một cách đơn giản, Bitcoin là không cần sự cho phép vì bất kỳ ai cũng có thể sử dụng nó theo bất kỳ cách nào họ muốn miễn là bản thân giao thức cho phép điều đó mà không ai có thể ngăn cản.

Bản chất không cần sự cho phép của tiền điện tử thường được những người ủng hộ Bitcoin nhấn mạnh là một trong những tính năng quan trọng nhất của tiền điện tử. Nhờ có tính không cần sự cho phép, Bitcoin và blockchain có thể được sử dụng bởi những người bất đồng chính kiến hoặc các tổ chức khác nằm trong danh sách đen của hệ thống ngân hàng, chẳng hạn như Wikileaks hoặc thậm chí là tội phạm. Không có tiểu bang nào có thể kiểm duyệt các giao dịch trên một blockchain không cần sự cho phép.

Mặt khác, các hệ thống cần sự cho phép sẽ có một số thực thể giới hạn ai và/hoặc cách hệ thống có thể được sử dụng. Hệ thống tài chính truyền thống là cần có sự cho phép, vì các ngân hàng và tiểu bang giới hạn ai và cho mục đích gì mà mọi người có thể sử dụng ngân hàng và các tổ chức tài chính khác.

Giống như hệ thống tài chính truyền thống, một số blockchain cũng được cấp phép về bản chất và không thể được sử dụng bởi bất kỳ ai và vì bất kỳ lý do gì. Thông thường, các blockchain như vậy sẽ được các doanh nghiệp sử dụng cho một mục đích duy nhất và chỉ có những người tham gia thị trường mới có thể sử dụng, vì chỉ có những địa chỉ trong danh sách trắng mới có thể sử dụng chuỗi.

Thuật ngữ "không cần sự cho phép" đề cập đến thuộc tính của một giao thức mà mọi người có thể truy cập mà không bị hạn chế, do đó không cần phải có bất kỳ sự cho phép nào trước đó.

Nó được nhúng rộng rãi trong tinh thần phi tập trung và đặc điểm nguồn mở của cộng đồng tiền điện tử và blockchain mà không có bên trung tâm nào có tùy chọn cho phép hay không cho phép bất kỳ ai sử dụng các nền tảng không cần sự cho phép. Do đó, bất kỳ ai muốn truy cập blockchain thường không cần cung cấp thông tin nhận dạng hoặc các yêu cầu KYC khác.

Các blockchain không cần sự cho phép hoặc công khai đều đảm bảo rằng không ai bị phân biệt đối xử hoặc bị kiểm duyệt trên bất kỳ cơ sở nào, và mọi người đều có cơ hội bình đẳng để tham gia bất kể họ là ai hoặc ở đâu.

Nói chung, các cơ chế đồng thuận được sử dụng trong các mạng không cần sự cho phép là bằng chứng công việc (POW) hoặc bằng chứng cổ phần (POS). Với các cơ chế này, điều tối quan trọng đối với khả năng tồn tại lâu dài của hệ thống là những người tham gia mạng (thợ đào và người đặt cọc (staker)) cần phải trung thực và hành động để hệ thống vận hành bình thường. Một số ví dụ điển hình về mạng không cần sự cho phép là Bitcoin, EthereumMonero.
Những mạng không cần sự cho phép này trái ngược với các mạng được cấp phép như Diem của Facebook hoặc blockchain doanh nghiệp, trong đó một bên trung tâm có thể hạn chế hoặc kiểm duyệt người dùng của mạng hoặc một số loại hoạt động/giao dịch nhất định. Các mạng đó cũng yêu cầu phải khai báo việc định danh người dùng và nhập vào hồ sơ của họ. Hầu hết các mạng được cấp phép đều được bảo mật bằng mật mã bởi một số trình xác thực được phép tạo các khối và/hoặc đóng góp vào mạng.