Sözlük

Algoritmik Stablecoin

Hard

Algoritmik stablecoin; değer artışı durumunda piyasaya yeni token süren, değer düşüşünde ise dolaşımdaki tokenlerin belli kısmını piyasadan çeken bir algoritma kullanarak fiyat

Algoritmik Stablecoin Nedir?

Algoritmik stablecoin yapılarında, fiyat istikrarını sağlamak adına varlığın dolaşımdaki miktarı algoritma tarafından kontrol edilir. Fiyat; ABD doları, altın veya herhangi yabancı ülke para birimine sabitlenebilir.

Diğer bir deyişle algoritmik stablecoin; değer artışı durumunda piyasaya yeni token süren, değer düşüşünde dolaşımdaki tokenlerin belli kısmını piyasadan çeken algoritma kullanarak fiyat istikrarı sağlar.

Bu para birimleri; alım satım yapanlara fiyat dalgalanması riski yaşatmadan ETH ve BTC gibi kripto varlıklarının avantajlarından faydalanma rahatlığı sunar.

Algoritmik stablecoin varlıklarının geçmişine baktığımızda, ilk olarak 2013 yılında Bitshare blockchain ağı üzerinde piyasaya sürüldükleri görüyoruz.

Bugüne kadar en uzun süredir çalışan algoritmik stablecoin ise Ampleforth (AMPL).

Algoritmik stablecoin, hedeflenen fiyatın yanı sıra hem arz hem de talepten sorumlu kod üzerinde çalıştığından, işlemleri sürdürecek veya denetleyecek düzenleyici kurum bulunmadan gerçek manada merkeziyetsiz bir yapı meydana getirir.

Bu özellik sayesinde, an itibarıyla piyasadaki başka hiçbir yapı tarafından sunulmayan seviyede ölçeklenebilirliğe sahip olur. Algoritmik stablecoin, herhangi bir dayanak varlığa gereksinim duymadığı için kullanıcı hatalarının da önüne geçer.

Algoritmik stablecoin, kripto para ekosistemindeki önemli bir ihtiyaç olan, paranın üretim maliyeti ile nominal değeri arasında meydana çıkan farkı (senyoraj), coin ekosistemine yönlendirerek kullanıcılara paylaştırır.

Tarihteki en büyük algoritmik stablecoin, Terra (LUNA) tarafından desteklenen Terra USD (UST) idi. LUNA, UST için teminat görevi görüyordu. 1 UST üretmek için eşdeğer miktarda LUNA yakılıyor, 1 dolarlık LUNA basılması için de 1 UST dolaşımdan çıkarılıyordu.

9 Mayıs 2022'de birçok kişinin aynı anda para çekmeye kalkmasıyla yaşanan "banka yığılması" vakası, UST'nin fiyatının düşmesine ve 1 dolara sabit olma özelliğini kaybetmesine (depegging) yol açtı. Terra, UST fiyatını dengelemek için daha fazla LUNA bastı ve LUNA arzı fazlasıyla genişledi. Bu süreçte fiyat yüzde 90'ın üzerinde geriledi. UST, bu yazının hazırlandığı esnada bile 1 dolar sabitini geri kazanamamıştı.

Diğer algoritmik stablecoin örnekleri arasında Tron blockchain üzerindeki USDDNear Protocol üzerindeki USDN ve FRAX gösterilebilir. FRAX kısmen teminatlandırılmış bir coin. USDD ve USDN ise fiyasko ile sonuçlanan UST stablecoin yapısına benzer tasarıma sahip. Bu yazının yazıldığı sırada, dolar sabitliğini kaybeden UST'nin diğer algoritmik stablecoin varlıklarını nasıl etkileyeceği konusu netlik kazanmamıştı.